Chwilio am gymorth a chefnogaeth?

Ffyrdd at les

Isod ceir rhai enghreifftiau o anghydraddoldebau – ceisiwch gofio’r rhain pan fyddwch yn gweithio gyda phobl a allai elwa o wneud gweithgareddau sy’n cefnogi lles meddyliol da.

Anghydraddoldebau o ran ymgysylltu â natur

Mae tystiolaeth amlwg a chynyddol fod cysylltu â’r amgylchedd naturiol yn fuddiol i’n lles meddyliol, ond fe wnaeth y pandemig dynnu sylw at yr anghydraddoldebau o ran cael mynediad i fannau naturiol, er enghraifft:

  • • Ar gyfartaledd, mae mynediad pobl o leiafrifoedd ethnig at fannau gwyrdd 11 gwaith yn llai o gymharu â phobl o gefndir gwyn.
  • • Mae parciau a mannau gwyrdd yn bwysicach i grwpiau economaidd-gymdeithasol ond dim ond 46% sydd o fewn pellter cerdded pum munud at fan gwyrdd.
  • • Nid yw 29% o bobl sy’n byw gyda salwch neu anabledd hirdymor wedi bod i fan naturiol yn ystod y mis diwethaf.
Coed mewn codewig heulwen.

Mae tystiolaeth hefyd yn dangos y gall cynyddu mynediad i fannau gwyrdd fod yn offeryn pwysig yn yr ymgyrch i greu cymdeithas decach (dolen Saesneg yn unig) – mae’n ymddangos bod grwpiau llai cyfoethog yn elwa mwy o ran iechyd wrth ymgysylltu â mannau gwyrdd a glas na phobl o gymunedau mwy cyfoethog.

Ond nid dim ond mynediad i fannau mawr gwyrdd sy’n bwysig. Mae natur o’n cwmpas ni ym mhobman – ceisiwch annog pobl i sylwi ar beth sydd o’u cwmpas ac i gysylltu â natur mewn gwahanol ffyrdd. Gall neilltuo amser i dalu sylw i natur, drwy wrando ar gân yr adar neu dreulio amser yn gwerthfawrogi’r blodau gwyllt sy’n tyfu drwy’r palmentydd, helpu i greu emosiynau cadarnhaol a hyrwyddo ein lles meddyliol.

Anghydraddoldebau o ran cymryd rhan mewn gweithgareddau celfyddydol a diwylliannol

Ceir tystiolaeth gref y gall cymryd rhan mewn gweithgareddau celfyddydol a diwylliannol fod o fudd i’n lles corfforol, meddyliol a chymdeithasol, waeth beth fo’n cefndir a ble rydym yn byw. Ond nid oes gan bawb yr un cyfle i gael mynediad at weithgareddau creadigol a chymryd rhan ynddyn nhw.

Gostyngodd nifer y bobl a fynychodd ddigwyddiadau celfyddydol ledled Cymru yn ystod 2022-23, ond mae’r nifer sy’n mynychu ‘digwyddiad nad yw’n ddigwyddiad celfyddydol’ wedi cynyddu o 30% i 36% ers 2019-20. Mae digwyddiadau celfyddydol yn golygu pethau megis cerddoriaeth fyw, drama a darllen. Ond, gall bod yn greadigol gynnwys diddordebau eraill hefyd fel crefftau, pobi neu wau.

Dyma’r bobl sy’n llai tebygol o gymryd rhan mewn gweithgareddau celfyddydol a diwylliannol:

  • Dynion
  • Pobl sy’n byw yn yr ardaloedd lleiaf cyfoethog
  • Pobl â lles meddyliol gwael
  • Pobl sy’n byw mewn ardaloedd trefol
  • Grwpiau ethnig Du ac Asiaidd
  • Oedolion hŷn (65+)
  • Pobl â phroblemau iechyd neu anabledd

Fel gydag ymgysylltu â natur, mae tystiolaeth hefyd yn awgrymu (dolen Saesneg yn unig) y gall pobl sy’n byw mewn cymunedau llai cefnog wella eu lles drwy gymryd mwy o ran mewn gweithgareddau celfyddydol a diwylliannol na’r rhai sy’n byw mewn cymunedau mwy cefnog.

Gall lefelau is o ymgysylltu fod yn gysylltiedig â’r ffaith bod llai o gyfleusterau neu weithgareddau lleol ar gael, cost trafnidiaeth neu’r gweithgareddau eu hunain, diffyg diddordeb neu brofiadau negyddol blaenorol – er enghraifft, os nad oedd pobl wedi mwynhau celf yn yr ysgol.

Fodd bynnag, mae gan bob un ohonom y gallu i fod yn greadigol – rydym fwy na thebyg yn gwneud hynny yn ein bywydau bob dydd heb sylweddoli hynny, drwy goginio a garddio neu ddatrys problemau.

Gall ceisio annog pobl i roi cynnig ar rywbeth newydd ac i gysylltu â’u hochr greadigol helpu i hyrwyddo lles meddyliol.

Mae Rhwydwaith Iechyd a Llesiant Celfyddydau Cymru wedi cynhyrchu ffilm fer i ddisgrifio’r ffyrdd y caiff y celfyddydau eu defnyddio mewn lleoliadau iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru er budd cleifion, staff a chymunedau.

Menyw yn ymarfer ioga ar y traeth.

Darganfod mwy o syniadau ar gyfer gwella lles meddyliol

Ffyrdd o wella lles meddyliol
Cogydd yn sefyll dros plat mewn cegin.

Ydych chi'n rhan o sefydliad neu busnes?

Darganfyddwch sut i wella lles meddyliol eich gweithlu

Ymunwch â'r gymuned Hapus

Cofrestrwch i’n cylchlythyr i gael y newyddion diweddaraf a dysgu sut i gymryd rhan.

Dysgu mwy a chofrestru
Dau menyw yn paratoi bwyd gyda'i gilydd mewn cegin.
Oedolyn hyn a'i ferch yn dyfrio planhigion gyda'i gilydd.
Dyn hen yn dyfrio planhigion yn ei heulfan.
Menyw yn cymryd llun o'i hunain yn Henhyd Falls.