Archwilio Natur Meddyliau a Theimladau

Mae’n bosibl y bydd dolenni ar y dudalen hon yn mynd â chi at wybodaeth a ddarperir gan sefydliadau eraill, nad yw efallai ar gael yn Gymraeg.

Gan Dr Behrooz Behbod, Epidemiolegydd Ymgynghorol yn Iechyd Cyhoeddus Cymru a Hyfforddwr yn The Entrepreneur’s Doctor.

Ymwadiad: Mae hwn at ddibenion addysgol a gwybodaeth yn unig ac ni ddylid ei ystyried fel cyngor meddygol. Nid yw’r cynnwys hwn i fod i gymryd lle cyngor meddygol proffesiynol, diagnosis na thriniaeth. Ceisiwch gyngor gweithiwr gofal iechyd proffesiynol bob amser ar gyfer unrhyw faterion neu gwestiynau meddygol. Mae’n bosibl nad yw’r farn a fynegir yma gan Dr. Behbod yn adlewyrchu barn y sefydliadau cysylltiedig.

Ydych chi’n barod i ddatgloi eich dawn naturiol a phrofi bywyd sy’n llawn pwrpas, boddhad a llawenydd? Darganfyddwch y gyfrinach syml ond dwys i wneud dewisiadau gwell, dod o hyd i atebion arloesol i broblemau, a meithrin cysylltiadau dyfnach ag eraill a chi’ch hun.

Yn yr erthygl hon, rydyn ni’n archwilio natur ein meddyliau a’n teimladau pan fyddwn ni dan straen parhaus. Byddwch yn dysgu sut i fanteisio ar eich adnoddau mewnol, cysylltu ag eraill ar lefel ddyfnach, a phrofi ymdeimlad dwfn o lesiant a all eich helpu i oresgyn straen a chyfnodau pan fyddwch wedi eich llethu neu pan fyddwch chi’n teimlo’n ddatgysylltiedig.

Yn ôl Mental Health UK [1], mae 1 o bob 5 o bobl yn cymryd seibiant i orffwys a gwella ar ôl profi lefelau uchel o straen sy’n effeithio ar eu llesiant. Yn aml, credwn mai’r ateb yw gwneud newidiadau i’n gwaith neu ein ffordd o fyw. Fodd bynnag, rydym yn aml yn canolbwyntio ar y pethau anghywir, gan feddwl ar gam y bydd y newidiadau hyn yn dod â gwelliannau hirdymor.

Beth os oedd yr ateb yn nes at y tarddiad?

Dychmygwch fae hardd gyda sawl cwch yn gorffwys ar wely tywodlyd y môr. Ystyriwch yr hyn fyddai ei angen i godi’r cychod hyn i gyd ar unwaith yn ddiymdrech. Er mwyn cyflawni hyn, rhaid i ni fynd yn nes at y tarddiad a mynd i’r afael â’r broblem. Nawr, dychmygwch y cychod hyn fel eich heriau a’ch pryderon. Beth yn eich barn chi fyddai’n codi’r cychod hyn i gyd?

Tra byddwch yn ystyried hynny, gadewch i mi rannu stori fer â chi.

Yn ystod y degawdau diwethaf, rydw i wedi bod yn ymdrechu i fyw bywyd sy’n hapus, yn heddychlon, yn rhydd o straen, sy’n rhoi boddhad ac sy’n cael effaith. Er mwyn cyflawni hyn, roeddwn i’n arfer credu bod angen i mi roi tic wrth restr hir o gynhwysion ar gyfer y bywyd delfrydol hwn. I mi, y cynhwysion hynny oedd ffordd iach o fyw, perthynas hapus a gwaith sy’n rhoi boddhad.

Ond a ydych chi erioed wedi teimlo eich bod yn gwneud popeth o fewn eich gallu i fod yn fwy llwyddiannus, ond eto rydych yn dal i deimlo’n anhapus ac aflwyddiannus? Mae’n teimlo fel bod rhywbeth ar goll.

Byddwn i’n ail-feddwl, yn ceisio dod o hyd i gynhwysion gwell, ond byddwn i bob amser yn teimlo anfodlonrwydd, blinder ac yn gaeth yn y pen draw. Nid oedd y pryd hwnnw yr oeddwn yn ei goginio yn foddhaol nac yn flasus, ac nid oedd yn faethlon i mi na’r bobl yr oeddwn am eu cefnogi.

Y flwyddyn 2020 oedd y flwyddyn a berodd y mwyaf o orflinder i mi. Gydag ansicrwydd yn y gwaith a gartref, fe chwalodd fy nerfau yn y pen draw. Fe wnes i gyrraedd y gwaelod. Dyna’r adeg pan ddaeth fy mab 4 oed ataf ac edrych i’m llygaid, dal fy llaw, a dweud, “Dad, mae’n mynd i fod yn iawn.” Fe wnaeth y geiriau hynny gael effaith fawr arnaf a gwneud i mi ddechrau edrych ar yr hyn sydd ei angen i deimlo’n hapus ac yn gadarn eto. Roeddwn i eisiau bod yno i fy anwyliaid a pharhau i fod yn effeithiol yn y gwaith.

Dyna pryd wnes i ddod ar draws dyfyniad gan Howard Thurman: “Peidiwch â gofyn beth sydd ei angen ar y byd. Gofynnwch beth sy’n gwneud i chi ddod yn fyw. Ac ewch i wneud hynny. Oherwydd yr hyn sydd ei angen ar y byd yw pobl sydd wedi dod yn fyw.”

Sbardunodd y dyfyniad rywbeth ynof. Dechreuais feddwl tybed a ydym wedi camgymryd yr hyn sy’n creu bywyd hapus, heddychlon a llewyrchus.

Gadewch i ni wneud ymarfer gyda’n gilydd. Am funud fach, dychmygwch ddiwrnod perffaith. Nid diwrnod pan fo popeth yn berffaith, ond diwrnod lle rydych chi’n teimlo eich bod chi ar ben eich digon.

Sut mae’r gwaith yn teimlo ar y diwrnod hwnnw? Sut mae eich iechyd corfforol, meddyliol ac ysbrydol yn teimlo? A beth am eich perthnasoedd?

Ar y diwrnod hwnnw, mae gwaith yn teimlo’n bwrpasol, mae eich llesiant cyffredinol yn ffynnu, ac mae’ch perthnasoedd yn rhoi boddhad i chi.

Nawr, meddyliwch am ddiwrnodau anodd pan fydd gwaith yn teimlo’n heriol, y gallai eich iechyd gael ei effeithio i ryw raddau, a’ch perthnasoedd deimlo dan straen. Gall bywyd deimlo’n anfoddhaol ar y dyddiau anodd hynny.

Wrth i mi fyfyrio ar y blynyddoedd diwethaf, sylweddolais rywbeth pwysig. Beth os yw’r holl bethau hyn yr ydym yn anelu amdanynt, megis gwaith ystyrlon, iechyd ffyniannus, a pherthnasoedd boddhaus, yn sgil-gynhyrchion naturiol dod yn fyw?

Yn lle meddwl y bydd cyflawni’r pethau hyn yn ein gwneud ni’n hapus, y gwrthwyneb sy’n wir. Pan fyddwn ni wir yn dod yn fyw o’r tu mewn, mae’r pethau hyn yn disgyn i’w lle yn naturiol. Mae dod yn fyw yn gwmpawd mewnol i ni, gan ein harwain i greu newid ystyrlon yn y byd.

Dawn Naturiol

Felly, sut gallwn ni wir dod yn fyw? Yr ateb yw archwilio natur sylfaenol pethau.

Meddyliwch am ddyfais hedfan y brodyr Wright neu am y rocedi gofod y gellir eu hailddefnyddio sy’n glanio’n ddiogel ar y Ddaear. Mae pethau rhyfeddol yn digwydd pan rydyn ni’n deall natur sut mae pethau’n gweithio.

Yn yr un modd, er mwyn dod yn fyw go iawn, mae angen inni archwilio natur y profiad dynol.

Dychmygwch am eiliad mai car ydych chi. Yn lle chwilio am gar newydd neu am gar gwell pan nad yw’n perfformio ar ei orau, mae’n ymwneud â deall sut mae’ch car wedi cael ei adeiladu a sut mae’n gweithio.

Mae’n ymwneud â defnyddio’r galluoedd sy’n rhan ohono, fel symud gerau a defnyddio’r system GPS neu’r system llywio â lloeren yn effeithiol.

Roedd gen i ffrind unwaith a oedd yn ei chael hi’n anodd gyrru car oedd â gerau llaw. Roedd y car yn gwneud llawer o sŵn ond nid oedd yn symud yn bell, er gwaethaf refio’r injan. Roedd y ffrind yn credu bod rhywbeth o’i le ar y car. Ond ar ôl i’r ffrind ddysgu sut i ddefnyddio’r gerau’n iawn a gyrru’n llyfn, fe wnaeth ddatgloi pŵer a pherfformiad anhygoel y car. Roedd yn teimlo fel profiad gyrru ar lefel hollol newydd, a galluogodd y ffrind i fynd ar deithiau ffordd epig.

Trwy archwilio natur sut mae pethau’n gweithio, gan gynnwys ein meddwl a’n profiad, gallwn ddatgloi ein gwir botensial.

Yn union fel y gerau mewn car neu’r arweiniad gan GPS, mae ein meddyliau a’n teimladau yn arfau gwerthfawr i lywio taith ein bywyd. Maen nhw’n gweithredu fel yr injan a’r olwyn lywio, gan ein gyrru ymlaen a’n helpu i aros ar y llwybr cywir.

Er y gall meddyliau a theimladau weithiau fod fel plismyn sbidio neu arwyddion dargyfeirio, maent yn rhoi adborth hanfodol i’n cadw’n gyson â’n gwerthoedd a’n harwain yn ôl ar y trywydd iawn pan fyddwn yn gwyro oddi wrtho.

Pan rydym yn cofleidio ein hunain yn llawn, rydym yn manteisio ar gyflwr rhyfeddol yr wyf yn hoffi cyfeirio ato fel ein dawn naturiol. Mae’r cyflwr hwn yn cwmpasu pedair rhodd wahanol sydd yn rhan ohonon i gyd o adeg ein geni. Mae’r doniau hyn, wrth eu meithrin a’u cofleidio, yn gweithredu fel catalyddion ar gyfer twf personol, teimlo’n bwerus a llwyddiant. Y rhaglenni a’r prosiectau hyn yw:

Llesiant Naturiol: Yn union fel car sy’n cael ei gynnal a’i gadw’n dda ac sy’n rhedeg yn esmwyth, mae gan bob un ohonom y gallu ar gyfer heddwch a bodlonrwydd mewnol. Nid yw ein llesiant naturiol yn dibynnu ar amgylchiadau allanol ond mae’n gyflwr cynhenid y gallwn ei ddefnyddio a’i feithrin.

Doethineb: Mae doethineb fel cael system GPS ddibynadwy sy’n ein harwain wrth wneud penderfyniadau doeth a llywio heriau bywyd. Mae’n ymddangos fel yr eiliadau neu’r mewnwelediadau “aha” hynny sy’n dod atom ni pan rydyn ni’n eu disgwyl leiaf, gan ein helpu i aros ar y llwybr cywir.

Creadigrwydd: Creadigrwydd yw’r tanwydd sy’n ein gyrru ymlaen. Dyma ein gallu i feddwl yn greadigol, datrys problemau, a chreu syniadau newydd. Mae gan bob un ohonom y pŵer creadigol hwn ynom, yn aros i gael ei ryddhau fel injan perfformiad uchel.

Cysylltiad: Yn union fel y mae angen rhwydwaith o ffyrdd a chysylltiadau ar gar, yn y bôn, rydym i gyd yn rhyng-gysylltiedig. Gallwn ffurfio cysylltiadau ystyrlon ag eraill, adeiladu pontydd, a chreu ymdeimlad o berthyn. Mae ein dawn naturiol yn ein galluogi i feithrin perthnasoedd a phrofi ymdeimlad dyfnach o gysylltiad ag eraill a chyda ni ein hunain.

Dyma’r gyfrinach syml ond dwys i ddod yn fyw: Pan rydym yn ymgolli’n llwyr yn yr eiliad bresennol, a deall natur ein profiad dynol, rydym yn datgloi ein dawn naturiol.

Mae hyn yn ein grymuso i wneud dewisiadau gwell a dod o hyd i atebion arloesol i broblemau. Rydym hefyd yn profi ymdeimlad dyfnach o gysylltiad ag eraill a chyda ni ein hunain.

Mae’r egwyddorion sy’n sail i’r ddealltwriaeth hon yn cael eu harchwilio mewn erthygl gan Anthony Kessel a’i gydweithwyr yn y Journal of Public Mental Health [2]. Mae hwn yn faes ymchwil newydd. Mae dwy astudiaeth ddiddorol yn archwilio manteision posibl y ddealltwriaeth hon ar lesiant meddyliol, gwydnwch, a’r gallu i ymdopi â heriau ymhlith plant a phobl ifanc ([3], [4]).

Ydych chi’n cofio’r cychod ar wely’r môr? Mae angen i’r cefnfor godi i’w codi, yn yr un modd mae angen i ni godi ein hunain i allu delio â’r heriau sy’n ein hwynebu. Mae galluogi ni ein hunain i deimlo ein hemosiynau heb farn yn helpu i’n codi.

“Dydych chi ddim yn ddiferyn yn y cefnfor. Chi yw’r cefnfor cyfan mewn diferyn.” – Rumi

Yr hyn y gallwch wneud: Y tro nesaf y byddwch chi’n teimlo wedi’ch llethu, dan straen, neu wedi’ch datgysylltu, cofiwch fod eich dawn naturiol bob amser ar gael i chi. Tawelwch eich meddyliau, dewch yn gwbl bresennol yn y foment, a gadewch i’ch dawn naturiol eich arwain tuag at fywyd sy’n llawn pwrpas, boddhad a llawenydd. Mwynhewch yr archwilio!

Dysgwch ragor am Genius Naturiol yma: www.doctorsbeyondburnout.com

Dysgwch ragor am sut mae ein cyrff yn ymateb i straen a gweithgareddau a all helpu i’w leihau

Efallai yr hoffech chi hefyd yr adnodd hwn gan y Sefydliad Iechyd Meddwl ar ddeall a rheoli emosiynau

Cyfeiriadau: